Η βραχυθεραπεία είναι μια ελάχιστα παρεμβατική μορφή θεραπείας για τον εντοπισμένο (σε αρχικά στάδια ) καρκίνο του προστάτη , όπου ραδιενεργοί κόκκοι ιωδίου 125 (Ι 125) ή Παλλαδίου-103 τοποθετούνται μόνιμα εντός του προστάτη αδένα. Έτσι επιτυγχάνεται χορήγηση υψηλών δόσεων ακτινοβολίας εντός του προστάτη, προστατεύοντας όμως τα γειτονικά όργανα (ορθό και ουροδόχο κύστη).
Μπορούν όλοι οι άρρωστοι με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη να υποβληθούν σε βραχυθεραπεία ;
Για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα οι ασθενείς πρέπει να πληρούν τα κάτωθι κριτήρια:
1. Η ηλικία να είναι μικρότερη των 75 χρόνων (αναμενόμενη επιβίωση πάνω 10 χρόνια).
2. Το PSA να είναι μικρότερο από 20 ng/ml.
3. Το μέγεθος του προστάτη να είναι μικρότερο από 50 γρ.
4. Αρνητικό σπινθηρογράφημα οστών.
5. Αρνητική αξονική τομογραφία.
6. Στάδιο της νόσου Τ1c-T2b ( ο καρκίνος εντοπίζεται μέσα στον προστάτη).
Το πλεονέκτημα της βραχυθεραπείας είναι ότι στις πιο πολλές περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει ριζική προστατεκτομή λόγων άλλων προβλημάτων υγείας η βραχυθεραπεία είναι δυνατόν να γίνει.
Σε ποιες περιπτώσεις δεν μπορεί να γίνει η βραχυθεραπεία ;
Όπως σε κάθε θεραπεία έτσι και για τη βραχυθεραπεία υπάρχουν αντενδείξεις άλλοτε απόλυτες και άλλοτε σχετικές και είναι οι κάτωθι:
ΑΠΟΛΥΤΕΣ (δεν εφαρμόζεται η βραχυθεραπεία για κανένα λόγο)
1. Αναμενόμενη επιβίωση μικρότερη από 5 χρόνια .
2. Καρκίνος του προστάτη με απομακρυσμένες μεταστάσεις.
ΣΧΕΤΙΚΕΣ (Η βραχυθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί με ορισμένες προϋποθέσεις)
1. Προηγηθείσα διουρηθρική εκτομή του προστάτη (Ο κίνδυνος ακράτειας είναι μεγαλύτερος, αν και αυτό δεν φαίνεται να ισχύει με βάση τις τελευταίες μελέτες).
2. Ευμεγέθης μέσος λοβός στον προστάτη.
3. Μέγεθος προστάτη μεγαλύτερο από 50 γρ.
4. Προηγηθείσα ακτινοβολία στην περιοχή.
5. Παθήσεις που δεν επιτρέπουν στον ασθενή να πάρει νάρκωση.
Ποια είναι τα στάδια της βραχυθεραπείας ;
Η θεραπεία αποτελείται από δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο γίνεται μια λεπτομερή χαρτογράφηση του προστάτη με τη βοήθεια του διορθικού υπερήχου. Έτσι δημιουργείται το λεγόμενο «πλάνο θεραπείας» το οποίο είναι μοναδικό για κάθε ασθενή. Στη συνέχεια ακολουθεί το δεύτερο στάδιο, στο οποίο γίνεται η εμφύτευση των κόκκων. Η εμφύτευση γίνεται υπό γενική αναισθησία στο χειρουργείο και διαρκεί λιγότρρο από μία ώρα.Η εμφύτευση των ραδιενεργών κόκκων γίνεται υπό την καθοδήγηση του διορθικού υπερήχου, χρησιμοποιώντας ειδικές βελόνες που εισάγονται από το περίνεο. Κάθε βελόνα βοηθά στην εισαγωγή 2-6 κόκκων και συνήθως χρησιμοποιούνται 16-25 βελόνες για την εμφύτευση 60-120 κόκκων (φωτό). Οι κόκκοι παραμένουν μόνιμα στο σημείο εμφύτευσης.
Ο ασθενής εξέρχεται από την κλινική την επόμενη ημέρα χωρίς καθετήρα. Μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες άμεσα και στην εργασία του σε λίγες μέρες.
Λόγω του αριθμού των κόκκων που εμφυτεύονται στον προστάτη και της ραδιενέργειας που εκπέμπουν, αναμένεται ήπια αλλά παροδική μόνο επειδείνωση των συμπτωμάτων ούρησης που αρχίζει περίπου 2 μήνες μετά τη βραχυθεραπεία και διαρκεί 6-9 μήνες. Αυτό αντιμετωπίζεται επαρκώς με τη χορήγηση ειδικών φαρμάκων.
Υπάρχει κάποιος κίνδυνος από την ραδιενέργεια;
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από τη ραδιενέργεια για τα μέλη της οικογένειας του ασθενούς. Ο κάθε κόκκος έχει βιολογικά ενεργή ραδιενέργεια σε ακτίνα 2-3 χιλιοστά γύρω του μόνο. Επίσης ο κίνδυνος δευτεροπαθών όγκων σε γειτονικά όργανα είναι ανύπαρκτος σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε βραχυθεραπεία.
Ποια είναι τελικά τα πλεονεκτήματα της βραχυθεραπείας ;
1. Ποσοστό ίασης μέχρι και 95% σε εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη
2. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στις ΗΠΑ η βραχυθεραπεία είναι κατά 25 % φθηνότερη από την εξωτερική ακτινοβολία και κατά 50% από τη ριζική προστατεκτομή.
3. Σύντομη διάρκεια του χειρουργείου (λιγότερο από μια ώρα)
4. Ελάχιστα παρεμβατική μέθοδος (αποφυγή μετάγγισης αίματος)
5. Πιθανότητα ακράτειας ούρων (λιγότερο από 1%)
6. Πιθανότητα στυτικής δυσλειτουργίας (ανικανότητα) πολύ μικρότερη (περίπου 85% των ασθενών διατηρούν τη στυτική τους ικανότητα μετά τη θεραπεία) συγκρινόμενη τόσο με τη ριζική προστατεκτομή όσο και με την εξωτερική ακτινοβολία. Η πιθανότητα είναι μικρότερη σε νεότερους ασθενείς, οι οποίοι δεν είχαν προβλήματα στύσεως πριν τη θεραπεία .
7. Εξιτήριο την ίδια ή την επόμενη ημέρα (χωρίς καθετήρα) και επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες άμεσα και επιστροφή στην εργασία μετά μία εβδομάδα. Συνιστάται η αποφυγή βαρειάς εργασίας ή το σήκωμα βάρους για τις πρώτες δυο εβδομάδες.
8. Κανένας κίνδυνος από την ακτινοβολία για τον ασθενή ή την οικογένεια του. Είναι σημαντικό να θυμάστε, πως ενώ οι κόκκοι είναι ραδιενεργοί εσείς δεν είστε.
9. Δυνατότητα αντιμετώπισης και του τοπικά προχωρημένου καρκίνου όταν συνδυάζεται με εξωτερική ακτινοβολία
Μακροχρόνια αποτελέσματα από τις ΗΠΑ ασθενών που υπεβλήθησαν σε βραχυθεραπεία μέχρι και 15 χρόνια πριν, δείχνουν πως αποτελεί μια πολύ αποτελεσματική μορφή θεραπείας για ασθενείς με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη. Πιο συγκεκριμένα μακροχρόνια αποτελέσματα που έρχονται από τις ΗΠΑ δείχνουν 15ετή επιβίωση ελεύθερη βιοχημικής υποτροπής, δηλαδή χωρίς σημαντικής αύξησης του PSA, 74%. Η αντίστοιχη επιβίωση μετά από ριζική προστατεκτομή είναι 66% περίπου. Η ειδική της νόσου επιβίωση στα 10 χρόνια είναι 100%.
Παρόλα αυτά η βραχυθεραπεία δεν είναι η μόνη αποτελεσματική μορφή θεραπείας για τον εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη και κάποιοι ασθενείς (κυρίως οι νεότεροι) ίσως έχουν ένδειξη για κάποια άλλη μορφή θεραπείας (π.χ ριζική προστατεκτομή).
Νεότερα δεδομένα στη βραχυθεραπεία (2012)
Το μέγεθος του προστάτη (μέχρι 50 γρ./ml) που μέχρι σήμερα αποτελούσε σχετική αντένδειξη για την εκτέλεση της βραχυθεραπείας ,σήμερα έχει ξεπεραστεί. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί για προστάτες μέχρι και 100 γρ./ml).
Η μετά την εμφύτευση των ραδιενεργών κόκκων(βραχυθεραπεία), η διένεργεια διουρηθρικής εκτομής στον προστάτη επιτρέπεται μετά παρέλευση 6 μηνών .
Οι περιοριοσμοί για την βραχυθεραπεία στις νεώτερες ηλικίες δεν υποστηρίζονται πλέον .
Η βραχυθεραπέια διάσωσης ,όπως λέγεται, είναι μία ελκυστική λύση σε περιπτώσεις τοπικής υποτροπής της νόσου μετά από εξωτερική ακτινοβολία.
Επί προηγηθείσας βραχυθεραπείας επανεμφύτευση λόγω υποτροπής η διεθνής βιβλιογραφία είναι περιορισμένη αλλά ενθαρρυντική,ενώ επί τοπικής υποτροπής σε προηγηθείασα ριζική προστατεκτομή κια εφόσον η καρκινική μάζα απεικονίζεται με σαφήνεια ,τούτο είναι εφικτό.
Πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί σε ιδιωτική κλινική της Θεσσαλονίκης το πρώτο κέντρο βραχυθεραπείας για τον καρκίνο του προστάτη. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθεινθείτε στον Ιατρό κ. Σωτηριάδη.