Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) ανακαλύφθηκε από τον Wang to 1979, έχει επιφέρει αλλαγή στη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου του προστάτη. Αυτός ο δείκτης είναι ειδικός για ένα όργανο , τον προστάτη , αλλά δεν είναι ειδικός για τον καρκίνο του προστάτη. Είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης στην ουρολογία και κάποιοι το χαρακτήρισαν ¨δείκτη του αιώνα¨ για την ουρολογία.
Σημαντικές γνώσεις για την ερμηνεία των επιπέδων του PSA αίματος:
1.Το PSA αυξάνει με την ηλικία.
2.Σε ένα συγκεκριμένο άτομο, υπάρχει μια διακύμανση της τάξης 30% στην τιμή του PSA από μία μέτρηση σε άλλη.
3.Η δακτυλική εξέταση και το διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη δεν μεταβάλλουν κατά τρόπο σημαντικό την τιμή του PSA στο αίμα (μεταβολή κατώτερη από 0.5ng/ml). Επομένως, δεν είναι απαραίτητο να περιμένει κανείς μία εβδομάδα μετά τη δακτυλική εξέταση για να μετρήσει το PSA .
4.Η βιοψία του προστάτη αυξάνει κατά πολύ (×10) την τιμή του PSA. Για να γίνει η μέτρηση του PSA πρέπει να έπεται της βιοψίας ένα ελάχιστο διάστημα 3 εβδομάδων.
5.Η εκσπερμάτιση δεν μεταβάλλει τα συνολικά επίπεδα του PSA αλλά μεταβάλλει τη συγκέντρωση του ελεύθερου PSA (κλάσμα του ολικού). Είναι επομένως επιθυμητό να προηγούνται 3 ημέρες σεξουαλικής αποχής πριν τη μέτρηση του PSA.
6.Ορισμένα φάρμακα όπως είναι η φιναστερίδη (Proscar) και η ντουταστερίδη (Avodart) μειώνουν τεχνητά στο ήμισυ τα επίπεδα του PSA μετά από 6 μήνες θεραπείας. Η μη ελάττωση του PSA κατά 50% ή η αύξηση του επί λήψεως αυτών των ουσιών, θα πρέπει να οδηγεί το τη σκέψη του γιατρού στην πιθανότητα ύπαρξης λανθάνοντος καρκίνου του προστάτη.
7.Οι οξείες προστατίτιδες ευθύνονται για μια σημαντική αύξηση του PSA στο αίμα (5-10 φορές το φυσιολογικό).
8.Ένα μεγάλο αδένωμα του προστάτη (δηλαδή ένας μεγάλος σε όγκο προστάτης ) μπορεί να συνοδεύεται από μία αύξηση της τιμής του PSA.
9.Η κυστεοσκόπηση, οι διαστολές της ουρήθρας και το έμφρακτο του προστάτη αυξάνουν την τιμή του PSA.
10. Η άσκηση δεν έχει καμία επίδραση , εκτός από την ποδηλασία η οποία το αυξάνει το PSA.
11.Για την ερμηνεία της διακύμανσης της τιμής του PSA στο αίμα, είναι υποχρεωτικό οι μετρήσεις να έχουν γίνει με την ίδια μέθοδο και αντιδραστήρια και στο ίδιο βιοχημικό εργαστήριο.
12.Μη ξεχνάμε ότι μια τιμή PSA μέσα στις φυσιολογικές τιμές (ή τιμές αναφοράς όπως πιο σωστά λέγονται), δεν αποκλείει την πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου του προστάτη. Για το λόγο αυτό η εξέταση του PSA πρέπει πάντα να συνοδεύεται από δακτυλική εξέταση του προστάτη από τον Ουρολόγο.