Ο καρκίνος του πέους (φωτό από το προσωπικό αρχείο) αποτελεί σπάνια νόσο στις δυτικές και αναπτυγμένες κοινωνίες.Στις ΗΠΑ η εμφάνιση της νόσου είναι 0,58 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους /έτος Η νόσος είναι συχνότερη στους ισπανόφωνους Αμερικανούς, ακολουθούν οι γηγενείς (Ινδιάνοι και κάτοικοι της Αλάσκας), ενώ είναι σπανιότερη στους Αφροαμερικανούς.Στο Ηνωμένο Βασίλειο η εμφάνιση είναι παρόμοια με εκείνη των ΗΠΑ (0.6/100.000/Έτος). Στη Σουηδία οι αντίστοιχες τιμές είναι σαφώς μεγαλύτερες (2,2/100.000 κατοίκους/έτος). Παράλληλα με τη μείωση της εμφάνισης διαπιστώνεται σταδιακή μετατόπιση της ηλικίας με τάση εμφάνισης σε νεότερες ηλικίες.
Πόσο συχνός είναι ;
Ο καρκίνος του πέους δεν είναι συχνός. Η συχνότητα εμφάνισης είναι μικρότερη από 1 στους 100.000 άνδρες στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Ευθύνεται για το 0,3-0,6% όλων των καρκίνων στον άνδρα στις Η.Π.Α. Η πιθανότητα για τον Αμερικανό να αναπτύξει καρκίνο του πέους στη διάρκεια της ζωής του κυμαίνεται μεταξύ 1/600 και 1/1300. Σε αντίθεση με τα ανωτέρω υπάρχουν χώρες στην Αφρική , Ασία και Νότιο Αμερική όπου ο καρκίνος του πέους εμφανίζεται με συχνότητα που φτάνει το 20% όλων των καρκίνων στον άνδρα. Φαίνεται ότι είναι πιο συχνός στις μη αναπτυγμένες χώρες, όπου οι συνθήκες υγιεινής είναι μηδαμινές έως ανύπαρκτες. Συνήθως εμφανίζεται σε άνδρες ηλικίας 60-80ετών.
Ποια είναι η σχέση του καρκίνου του πέους με την περιτομή;
Αυτό είναι ένα θέμα για το οποίο υπάρχει διχογνωμία. Η φίμωση ανευρίσκεται στο 25-75%των ασθενών με καρκίνο του πέους. Φαίνεται πως στις χώρες που η περιτομή γίνεται για θρησκευτικούς λόγους , όπως στο Ισραήλ ο καρκίνος του πέους είναι σπανιότατος. Από την άλλη μεριά ένας ερευνητής (1989) αναφέρει ότι αν η περιτομή προφυλάσσει από τον καρκίνο του πέους πλήρως τότε χρειάζονται 1000 περιτομές για να προληφθεί ένας καρκίνος. Εάν πάντως η περιτομή βοηθάει στην πρόληψη ,αυτό πρέπει να ισχύει όταν η τελευταία γίνεται στην νεογνική ηλικία. Όταν η περιτομή γίνεται σε μεγάλη ηλικία δεν προσφέρει προστασία κατά του καρκίνου.
Ποιος άλλος παράγοντας μπορεί να ευθύνεται στην ανάπτυξη του καρκίνου του πέους;
Τα τελευταία χρόνια πιθανολογείται και ρόλος των ιών και κυρίως του ιού HPV (κονδυλωμάτων- τύποι 16 και 18). Η πλημμελής τοπική υγιεινή, το σεξουαλικό ιστορικό (πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι, πρώιμη έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας) και το ιστορικό κονδυλωμάτων σχετίζονται με τριπλάσιο έως πενταπλάσιο αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πέους. Το κάπνισμα επίσης θεωρείται προδιαθεσικός παράγοντας καρκίνος του τραχήλου στη μήτρα στη σύζυγο δεν σχετίζεται με καρκίνο του πέους στον άνδρα. Η τοπική καθαριότητα είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος πρόληψης της νόσου.
Πώς θα καταλάβω ότι πάσχω από καρκίνο του πέους;
Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Μόλις εντοπίσετε μια μικρή , ανώδυνη βλάβη , η οποία μπορεί να προεξέχει ή να έχει τη μορφή έλκους, επάνω στη βάλανο (κεφαλάκι), στην ακροποσθία (πετσάκι) ή ακόμη επάνω στο σώμα του πέους θα πρέπει αμέσως να επισκεφτείτε το γιατρό. Η βλάβη μπορεί να αιμορραγεί ή να προκαλεί φαγούρα. Επίσης μπορεί να υπάρχει δυσκολία στην ούρηση (δυσουρία), όταν η βλάβη εντοπίζεται κοντά στο έξω στόμιο της ουρήθρας. Βέβαια βλάβες με τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν είναι πάντα καρκίνος του πέους και τελικά ο γιατρός σας είναι εκείνος που θα βάλει τη διάγνωση ,πραγματοποιώντας βιοψία από τη βλάβη (φωτό από το προσωπικό αρχείο ).
Στα αρχικά στάδια δεν υπάρχει πόνος . Εάν η βλάβη μείνει χωρίς θεραπεία μεγαλώνει, συνήθως με αργό ρυθμό και μπορεί να καταλάβει ολόκληρη τη βάλανο ή και το σώμα του πέους. Προσοχή στους ασθενείς (ηλικιωμένους ή με σακχαρώδη διαβήτη, κ.ά.) με φίμωση , όπου ένας καρκίνος επάνω στην βάλανο μπορεί να αποκρύπτεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο ασθενείς να εμφανιστεί καθυστερημένα με διογκωμένους ,εξελκωμένους ή διαπυημένους βουβωνικούς λεμφαδένες (στη περιοχή των βουβώνων όπως λέμε), οι οποίοι είναι συνήθως οι πρώτοι ψηλαφητοί λεμφαδένες που κάνει μετάσταση ο καρκίνος του πέους.
Πρέπει να τονιστεί ότι ακόμη και σήμερα οι ασθενείς φθάνουν με καθυστέρηση στο γιατρό , που στο 50% των περιπτώσεων υπερβαίνει τον ένα χρόνο.
Πως αντιμετωπίζεται η νόσος;
Σήμερα ,η χειρουργική θεραπεία δίνει τα καλύτερα όσον αφορά τηνεπιβίωση των ασθενών. Ανάλογα με την εντόπιση ,το μέγεθος αλλά κυρίως το στάδιο της νόσου υπάρχουν οι ακόλουθες επιλογές:
Οι προκαρκινωματώδεις βλάβες είναι βλάβες οι οποίες μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο του πέους. Σε αυτές ανήκουν η ερυθροπλακία του Querat όταν βρίσκεται στη βάλανο και η νόσος του Bowen,όταν βρίσκεται στο σώμα του πέους. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να γίνεται προσπάθεια να διατηρηθεί το πέος και σε περίπτωση τοπικής υποτροπής να εκτελείται πεεκτομή (συνήθως μερική). Σε αυτό το στάδιο έχουν εφαρμοστεί διάφορες θεραπείες με τη χρήση laser (CO2 laser ή Nd:YAG laser; ή KTP laser) με ποικίλα αποτελέσματα όσον αφορά τα ποσοστά των τοπικών υποτροπών, έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί τοπικά διάφορες χημειοθεραπευτικές κρέμες ,όπως 5-FU (φθοριοουρακίλη) με καλά αποτελέσματα.
Βλάβες που περιορίζονται στην ακροποσθία (πετσάκι) αντιμετωπίζονται με ευρεία τοπική εκτομή και περιτομή.
Η επιλογή της μερικής πεεκτομής γίνεται μετά από εκτίμηση από τον γιατρό σας της θέσης και του μεγέθους της βλάβης με την προυπόθεση ότι θα αφαιρεθούν επιπλέον 2 εκατοστά υγιούς ιστού πέρα από τη βλάβη και ταυτόχρονα θα παραμείνει λειτουργικό πέος μήκους τουλάχιστον 3 εκατοστά.
Σε περιπτώσεις που η βλάβη είναι εκτεταμένη και καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα των σηραγγωδών σωμάτων προς τη βάση του πέους τότε η θεραπεία είναι ο ολικός ακρωτηριασμός του πέους (ριζική πεεκτομή).
Ο μεταστατικός καρκίνος του πέους, παρά τις τις σαφείς προόδους που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στη χημειοθεραπεία της μεταστατικής νόσου ,εξακολουθεί και έχει φτωχή πρόγνωση.
Που κάνει πρώτα μεταστάσεις ο καρκίνος του πέους;
Η πρώτη συνήθως εντόπιση των μεταστάσεων αφορά τους επιφανειακούς (είναι αυτοί που μπορείς να ψηλαφήσεις) και τους εν τω βάθει (αυτοί που βρίσκονται πιο βαθιά και δε μπορείς να τους ψηλαφήσεις) βουβωνικούς λεμφαδένες (στην περιοχή των βουβώνων). Η ακροποσθία (πετσάκι) και το δέρμα του πέους (πόσθη) δίνουν μεταστάσεις στους επιφανειακούς βουβωνικούς λεμφαδένες , ενώ η βάλανος (κεφαλάκι) και τα σηραγγώδη σώματα (κορμός του πέους) δίνουν μεταστάσεις στους εν τω βάθει βουβωνικούς λεμφαδένες.