Ακράτεια ούρων είναι η ακούσια απώλεια ούρων. Η ακράτεια των ούρων δεν είναι νόσος , είναι ένα σύμπτωμα το οποίο μπορεί να αντιμετωπισθεί και να εξαλειφθεί. Επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής της ασθενούς και του συντρόφου της.
Υπάρχουν διάφορες μορφές ακράτειας των ούρων:
Ακράτεια από έπειξη (22%): Η ασθενής αναφέρει αίσθημα έπειξης για ούρηση το οποίο δεν μπορεί να καταστείλει με συνέπεια την απώλεια άλλοτε άλλης ποσότητα ούρων μέχρι να φτάσει στην τουαλέτα.
Ακράτεια από προσπάθεια (49%): Η άρρωστη αναφέρει απώλεια ούρων μετά από προσπάθεια (βήχα, φτέρνισμα, γέλιο, χορό, άρση βάρους κ.ά.) που σημαίνει απώλεια σε κάθε αιτία που προκαλεί αύξηση της πίεσης μέσα στην κοιλιά. Πιο συχνά σε νεότερες γυναίκες ( <55 ετών), με αιχμή το ηλικιακό εύρος των 35 και 44 ετών.
Μεικτού τύπου ακράτεια (29%) : Είναι ο συνδυασμός συμπτωμάτων ακράτειας ούρων από προσπάθεια και από έπειξη. Εμφανίζεται πιο συχνά σε μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες.
Ακράτεια από υπερπλήρωση ή ψευδοακράτεια Συνήθως συνυπάρχει αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης, βάρος χαμηλά στην κοιλιά, όπου με τη ψηλάφηση διαπιστώνεται η διατεταμένη κύστη που δίνει την εντύπωση κυήσεως.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου σε ακράτεια από προσπάθεια (SUI)
- Οικογενειακή προδιάθεση: γυναίκες των οποίων οι μητέρες ή/και οι μεγαλύτερες αδελφές εμφάνισαν ακράτεια, είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν και αυτές ακράτεια από προσπάθεια
- Φύλο: Οι γυναίκες είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άνδρες στην εμφάνιση SUI.
- Κύηση και τοκετός : Είναι συχνή σε εγκύους ,αν και υποχωρεί προσωρινά μετά τον τοκετό. Ο πρώτος τοκετός φαίνεται να έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην εμφάνιση SUI, ενώ οι επόμενοι μπορεί να έχουν προσθετική δράση. Η περινεοτομή και ο επεμβατικός τοκετός φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης SUI. Ωστόσο οι γυναίκες που υποβλήθηκαν σε καισαρική φαίνεται να έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης ακράτειας από προσπάθεια μετά τον τοκετό σε σύγκριση με τις γυναίκες που έκαναν κολπικό τοκετό, αλλά δεν παύουν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις ατόκους
- Μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο και ακτινοθεραπεία
- Πρόπτωση των οργάνων της πυέλου (κυστεοκήλη, ορθοκήλη)
- Παχυσαρκία. Διότι το βάρος μεταφέρεται στο πυελικό έδαφος και μπορεί να αυξήσει την πίεση μέσα στην κοιλιά και την πίεση στην ουροδόχο κύστη.
- Δυσκοιλιότητα
- Ηλικία
- Συνοδά νοσήματα: π.χ. Διαβήτης, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
- Νευρολογικές παθήσεις; Εγκεφαλικό επεισόδιο, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Πάρκινσον.
- Πνευμονική νόσος και κάπνισμα : αύξηση της πίεσης μέσα στην κοιλιά από τον χρόνιο βήχα.
Αντιμετώπιση της ακράτειας από έπειξη
Στις περισσότερες περιπτώσεις (στο 90% των ασθενών ή και περισσότερο) η θεραπεία είναι συντηρητική δηλαδή με εκγύμναση της ουροδόχου κύστης και /ή φάρμακα και μόνο σε λίγες ευτυχώς περιπτώσεις που τα συμπτώματα παραμένουν έντονα και οι πιέσεις μέσα στην κύστη παραμένουν υψηλές , η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί λύση εκλογής ή αναγκαστική. Σήμερα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός διαθέσιμων φαρμάκων (ανήκουν στην κατηγορία των αντιχολινεργικών) με λίγες ,γνωστές και ήπιες παρενέργειες (ξηροστομία, δυσκοιλιότητα, δυσπεψία κ.ά.) και βέβαια μεγάλη αποτελεσματικότητα.
Αντιμετώπιση της ακράτειας από προσπάθεια
Η σημερινή θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια μπορεί να διαιρεθεί σε συντηρητική και χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει :
– αλλαγές στον τρόπο ζωής ( απώλεια βάρους, διακοπή καπνίσματος, έλεγχος πρόσληψης υγρών)
– την άσκηση των μυών του πυελικού εδάφους και
– την φαρμακευτική αγωγή που περιλαμβάνει τη ουσία ντουλοξετίνη , μια ουσία που βελτιώνει τα συμπτώματα της ακράτειας από προσπάθεια, αυξάνοντας την αντίσταση της περιοχής εξόδου της κύστης μέσω ενισχυμένης σύσπασης του γραμμωτού σφιγκτήρα της ουρήθρας και της παρατεταμένης διατήρησης του τόνου της.
Η χειρουργική θεραπεία
Επεμβάσεις αποκατάστασης της ακράτειας από προσπάθεια έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα περισσότερες από 100 και διακρίνονται σε διακολπικές (γίνονται μέσα από τον κόλπο),σε υπερηβικές (με τομές χαμηλά στην κοιλιά ) και σε ενδοσκοπικές. Σήμερα φαίνεται να επικρατούν οι λεγόμενες κολπικές ταινίες χωρίς τάση (TVT) ,οι οποίες λειτουργούν ως υποστηρικτές της μέσης μοίρας της ουρήθρας , έτσι ώστε όταν αυξάνει η πίεση μέσα στην κοιλιά να προκαλούν μια δυναμική σύγκλειση αυτής. Δημιουργούν ένα στέρεο έδαφος κάτω από την ουρήθρα.
Η επεμβάσεις αυτές εκτελούνται με τοπική ή περιοχική (ραχιαία) αναισθησία, διαρκούν περίπου 20-30 λεπτά, με πολύ χαμηλό ρίσκο επιπλοκών. Η ασθενείς νιώθουν πολύ λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο σε σχέση με άλλες χειρουργικές μεθόδους αντιμετώπισης της ακράτειας και μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι την ίδια ημέρα ή συνήθως την επομένη της επέμβασης. Η περίοδος ανάρρωσης είναι κατά μέσο όρο 10 ημέρες. Αναφέρονται ποσοστά επιτυχίας (γυναίκες που θεραπεύτηκαν ή βελτιώθηκαν) που φτάνουν στο 92%. Πρόσφατα(2009) δημοσιεύτηκαν σε έγκυρο ουρολογικό πριοδικό τα μακροχρόνια αποτελέσματα ( 7 έτη) των κολπικών ταινιών χωρίς τάση στην αντιμετώπιση της γυναικείας ακράτειας από προσπάθεια. Το συνολικό ποσοστό ίασης 7 έτη μετά την επέμβαση ήταν 84.6%. Το ποσοστό ικανοποίησης από τη θεραπεία ήταν 69.3%.